احداث راه‌آهن تبریز-میانه یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین پروژه‌های حمل‌ونقل کشور است که از سال ۱۳۷۹ عملیات احداث آن آغاز شد.
راه‌آهن دوخطه میانه- بستان‌آباد- تبریز از ایستگاه موجود میانه واقع در مسیر راه‌آهن تهران- تبریز شروع شده و با گذر از مسیری کوهستانی که از شهرهای ترکمانچای، بستان‌آباد و باسمنج عبور می‌کند، به ایستگاه تبریز متصل میشود.
طرح راه آهن میانه تبریز حدود ۲۰۳ کیلومتر بوده که ۱۳۲ کیلومتر آن شامل مسیر میانه_بستان آباد و ۷۰ کیلومتر شامل مسیر بستان آباد تا تبریز است؛ این طرح از سال ۱۳۷۹ آغاز شده است.
خط آهن میانه – بستان آباد – تبریز، ادامه راه‌آهن تهران ـ میانه است که در صورت تکمیل، فاصله بین تهران و تبریز را از نظر مسافت ۱۱۴ کیلومتر و از لحاظ زمانی ۵.۵ ساعت کاهش می‌دهد.
این خط آهن به صورت دو خطه طراحی شده و حداکثر سرعت آن برای واگن‌های باری ۱۲۰ کیلومتر و برای واگن‌های مسافربری ۱۶۰ کیلومتر در ساعت خواهد بود.
پروژه راه آهن میانه – بستان‌آباد – تبریز ۲۰۳ کیلومتر به صورت دوخطه طراحی شده که با بهره‌برداری از آن ترانزیت ریلی ایران برای نخستین‌بار به اروپا متصل شده و فاصله بین تهران ـ تبریز ۵٫۵ ساعت کاهش می‌دهد.
راه‌اندازی راه آهن میانه – تبریز و اتصال آن به راه‌آهن نخجوان، ایروان، تفلیس از طریق جلفا و دیگر مرزهای آبی و خاکی به افزایش مبادلات بین‌المللی و صادرات کالا به جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان و همچنین ترکیه می انجامد.
افتتاح راه‌آهن میانه-بستان‌آباد با حضور روحانی/ تکمیل محور غربی کریدور شمال-جنوب
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی از افتتاح راه‌آهن میانه به بستان‌آباد در روزهای آینده با حضور رئیس‌جمهور خبر داد و گفت: این خط ریلی مسیر را تا تبریز ۵٫۵ ساعت کوتاه‌تر می‌کند.
وزیر راه افزود: در روزهای آینده محور میانه به بستان‌آباد با حضور رئیس‌جمهور افتتاح میشود که مسیر را تا تبریز۵٫۵ ساعت کوتاه‌تر می‌کند، امیدواریم با تامین منابع، این خط به جلفا متصل و به مرز ترکیه نزدیک‌تر شود.
تکمیل خط‌آهن میانه-بستان‌آباد با اعتبار ۱۴۱۴ میلیارد تومان/ ارزش پروژه ۵هزار میلیارد تومان
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل گفت: خط‌آهن میانه-بستان‌آباد در ۶ قطعه با اعتبار ۱۴۱۴ میلیارد تومان تکمیل شده است.
عباس خطیبی در گفت وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: طرح احداث راه‌آهن دوخطه میانه-بستان‌آباد-تبریز به طول ۲۰۳ کیلومتر با هدف کاهش مسیر ریلی از شمال غرب به مرکز کشور در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت.
وی ادامه داد: مسیر ریلی میانه-بستان آباد به طول ۱۳۲ کیلومتر بخشی از طرح فوق است که در ۶ قطعه و بخشی از قطعه هفتم، از ایستگاه موجود راه‌آهن میانه شروع شده و با گذر از مسیری کوهستانی که از شهرهای ترکمانچای و تیکمه‌داش عبور کرده و به ایستگاه راه‌آهن بستان‌آباد متصل میشود.
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل اظهار کرد: این پروژه در شرایط جغرافیایی ۲۰ درصد دشت، ۳۰ درصد تپه ماهور و ۵۰ درصد کوهستانی واقع شده است.
خطیبی ادامه داد: این خط ریلی در آینده نزدیک از ایستگاه بستان‌آباد تا ایستگاه راه‌آهن تبریز امتداد خواهد یافت.
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، کاهش ۱۱۴ کیلومتری طول مسیر اتصال مرکز شمال غرب کشور به شبکه ریلی سراسری را از مزایای خط‌آهن میانه-بستان آباد-تبریز برشمرد و گفت: کاهش ۵٫۵ ساعت زمان سفر با قطار، افزایش سهم بخش ریلی در ترانزیت کالا و مسافر، افزایش ظرفیت جابه‌جایی حمل و نقل بار و مسافر و کاهش زمان سیر، بهبود شبکه ترابری منطقه و افزایش ایمنی سیر و کاهش خسارات جانی و مالی حاصل از سوانح رانندگی از مزایای این خط‌آهن است.
وی همچنین کاهش مصرف سوخت، کاهش استهلاک ناوگان جاده‌ای، کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و توسعه اقتصادی، گردشگری و ایجاد اشتغال و ارتقای شاخص‌های حمل و نقل ریلی از دیگر مزایای این خط ریلی است.
معاون ساخت و توسعه راه آهن بیان کرد: با احداث این خط‌آهن صرفه جویی سالانه ۱۶ میلیون لیتر در مصرف سوخت محقق میشود و اشتغال‌زایی مستقیم ۲۰۰ نفر دارد.
وی اظهار کرد: با تکمیل خط‌آهن میانه-بستان‌آباد کاهش خسارت سوانح رانندگی به میزان سالانه ۲۸۵ میلیارد ریال و جابه‌جایی ۷ میلیون تن کالا در سال، افق طرح محقق میشود.
خطیبی در تشریح اعتبار اعتبار هزینه شده برای این خط‌آهن گفت: مبلغ ۷۵۰۰ میلیارد ریال در زیرسازی، ۵۹۷۰ میلیارد ریال در روسازی و علائم و ۶۷۰ میلیارد ریال در ایستگاه، جمعاً ۱۴ هزار و ۱۴۰ میلیارد ریال در این خط‌آهن هزینه شده است.
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل ارزش روز پروژه را در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال اعلام کرد.
جزئیات احداث خط‌آهن جدید میانه-تبریز/ اتصال بستان‌آباد به خاوران تا پایان ۹۹
مجری خط‌آهن میانه-تبریز با بیان اینکه در خط‌آهن جدید میانه-بستان‌آباد-تبریز، قطعه میانه تا بستان‌آباد در آستانه تکمیل است، گفت: در بخش بستان‌آباد تا ایستگاه خاوران نیز بخشی از زیرسازی مسیر به پایان رسید و ریل‌گذاری آغاز شده است.
حمید علی‌محمدزاده در گفت وگو با خبرنگار فارس، در تشریح آخرین وضعیت خط آهن میانه – بستان‌آباد – تبریز و زمان اتصال این خط به تبریز اظهار داشت: قطعه میانه تا بستان‌آباد تقریباً تکمیل شده است.
وی افزود: طول کل مسیر خط‌آهن میانه – بستان‌آباد – تبریز ۲۰۳ کیلومتر است و در قالب دو خط طراحی شده است؛ از سمت تهران به سمت تبریز سال‌ها است که اجرای خط دوم آغاز شده است و بنابر‌این با تکمیل دو خط ریلی، هیچ قطاری به خاطر عبور قطار مقابل ایست و توقف نخواهد داشت و بدین ترتیب یک خط رفت و یک خط برگشت خواهیم داشت.
* کاهش زمان سیر در خط ریلی میانه-بستان‌آباد-تبریز نسبت به محور موجود
مجری خط‌آهن میانه-تبریز ادامه داد: به دلیل وجود دو خط، زمان سیر در این خط ریلی کاهش می‌یابد، همچنین با توجه به اینکه از میانه تا تبریز خط‌آهن به صورت مستقیم وصل میشود، زمان عبور نسبت به خط موجود که کوه سهند را دور می‌زند، کمتر میشود، زیرا مسافت ۱۱۴ کیلومتر کوتاه‌تر است.
علی‌محمدزاده ادامه داد: در خط موجود بین میانه تا تبریز ۱۹ ایستگاه وجود دارد، اما در خط جدید بین میانه تا تبریز ۹ ایستگاه داریم و همین مسأله موجب میشود، سرعت سیر قطارها افزایش و توقف‌ها کاهش یابد، همچنین آرامش مسافر، عمر ناوگان و عمر بهره‌برداری خط بدین ترتیب افزایش می‌یابد.
وی با بیان اینکه مسیر ریلی جدید میانه-تبریز مشخصات طراحی بالا و با کیفیت دارد، اضافه کرد: شعاع قوس‌های این خط نسبت به خط فعلی بزرگتر است و متناظر با سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت برای قطارهای مسافری و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای قطارهای باری است.
مجری خط‌آهن میانه-تبریز ادامه داد: با احداث خط ریلی جدید میانه-تبریز کریدور ریلی بین‌المللی شرقی – غربی کشور تقویت میشود، ضمن آنکه کاهش مسافت و کاهش زمان سیر داریم، از سوی دیگر در سند چشم‌انداز و برنامه‌های پنج ساله اول تا ششم، تأکید شده است که کریدورهای ریلی بین‌المللی کشور تقویت و اصلاح شوند، مشخصات کریدورهای بین‌المللی ارتقا یابد تا قابل رقابت باشند و وضعیت نسبی خود را در حمل و نقل ریلی ارتقا دهند.
* پیش‌بینی کاهش تصادفات محور میانه-تبریز با انتقال جابه‌جایی بار و مسافر به ریل
وی در تشریح دیگر مزایای خط جدید ریلی میانه-تبریز، گفت: جاده موجود تبریز – میانه از محورهای پرحادثه کشور است و سوانح رانندگی زیادی در این محور رخ می‌دهد و معمولاً از نظر آمار بالای تصادفات جزو رتبه‌‌های اول تا سوم جاده‌های پرسوانح است، در حالی که با تکمیل و افتتاح خط ریلی میانه – تبریز، بخشی از جابه‌جایی مسافر و حمل بار جاده، به سمت ریل منتقل میشود و این امر موجب کاهش سوانح رانندگی، ارتقاء ایمنی و کاهش هزینه‌های کشور میشود.
علی‌محمدزاده اظهار داشت: آنچه که برای سال بیستم بهره‌برداری از این خط ریلی پیش‌بینی شده است، با روند فعلی در کشور، از یک میلیون جابه‌جایی مسافر در سال رسیدن به ۲ میلیون مسافر و از یک میلیون تن حمل کالا در سال رسیدن به ۷ میلیون تن در سال است؛ البته این ارقام با توجه به روند فعلی رشد ترافیک کشور اعلام میشود، در حالی که اگر ما شاخص لجستیک را ارتقا دهیم، در واقع ظرفیت مطلوب خط (ظرفیت جابه‌جایی بار و مسافر) بسیار بیشتر از این ارقام خواهد شد.
* پل و تونل با مشخصات فنی خاص در خط‌آهن میانه-بستان‌آباد-تبریز
مجری خط‌آهن میانه-تبریز اضافه کرد: این محور ریلی با توجه به اینکه یکی از کریدورهای کوهستانی کشور است، حدود ۷ کیلومتر تونل، ۷ کیلومتر گالری و ۷ کیلومتر پل بزرگ دارد که احداث شده است و یکی از زیباترین سازه‌های ریلی کشور می‌توان در این خط‌آهن مشاهده کرد؛ تونل طویل شِبلی به طول ۳ کیلومتر در این خط‌آهن قرار گرفته است و پل زیبای باسمنج با دهانه ۵۰ متری و پایه‌های ۴۵ متری به طول یک کیلومتر در این خط ریلی قرار گرفته است که از جاذبه‌های سازه‌ای این محور ریلی محسوب میشود.
* اتصال ریلی بستان‌آباد به ایستگاه خاوران تا پایان ۹۹
وی درباره پیش‌بینی اتصال نهایی خط به تبریز گفت: خط ریلی میانه تا بستان‌آباد که تقریباً آماده شده و در آستانه افتتاح است، اما ادامه خط از بستان‌آباد تا تبریز با توجه به اینکه ایستگاه‌های مختلفی تا تبریز دارد، فازبندی شده است.
مجری خط‌آهن میانه-تبریز ادامه داد: فاز بعد از بستان‌آباد، فاز ایستگاه خاوران است، ایستگاه خاوران ۴۴ کیلومتر از ایستگاه بستان‌آباد به سمت تبریز فاصله دارد که از این ۴۴ کیلومتر ۲۲ کیلومتر آماده روسازی است و بالاست‌ریزی آن آغاز شده است، همچنین ریل‌گذاری این مسیر نیز آغاز شده است و پس از بهره‌برداری از ایستگاه بستان‌آباد پیش‌بینی می‌کنیم، اواخر سال ۱۳۹۹ خط از بستان‌آباد به خاوران متصل شود.